De kunst van het DOORVRAGEN

Hoe kom je tot een breed gedragen plan of visie terwijl belangen en meningen uiteenlopen? Vaak zit achter elk stevig standpunt een wereld van genuanceerde argumenten, ervaringen, idealen en ideeën. Het is de kunst om deze boven tafel te krijgen en te gebruiken als bouwstenen in het planvormingsproces. Daarbij is doorvragen een essentieel onderdeel van onze werkwijze om tot breed gedragen plannen en visies te komen.

Bij LOS maken we ruimte graag samen. Maar dat is niet altijd eenvoudig. Ruimte is schaars en er zijn vaak uiteenlopende belangen en meningen. En soms ook weerstand: “leuk zo’n plan maar niet hier in onze achtertuin”. Om dan toch tot een breed gedragen plan te kunnen komen is het cruciaal om in gesprek te gaan, goed te luisteren en vooral ook door te vragen.  Vaak blijkt achter een stevig standpunt een hele wereld schuil te gaan van oprechte en genuanceerde argumenten, ervaringen en ideeën. Het is de kunst om deze boven tafel te krijgen en te gebruiken als bouwstenen in het planvormingsproces. Dat kan alsnog betekenen dat niet iedereen tevreden zal zijn. Maar wel dat de achterliggende gevoelens en argumenten zorgvuldig zijn meegenomen in het uiteindelijke plan en het besluitvormingsproces. Dat draagt niet alleen bij aan gedragen plannen maar ook aan het onderlinge vertrouwen en vertrouwen in de (lokale) overheid op lange termijn.   

Luisteren, doorvragen en met de opbrengst aan de slag gaan zit in ons DNA. Onze aanpak volgt een aantal hoofdstappen om van uiteenlopende standpunten naar gedragen en onderbouwde visie of plan te komen:

• Alle kaarten op tafel: standpunten inventariseren. Bij de start van een gebiedsproces blijken er vaak stevig en soms tegenstrijdige standpunten te zijn. Stap één is om deze allemaal boven tafel te krijgen. Belangrijk is om een zo goed mogelijke afspiegeling van alle belangen en betrokkenen te bereiken en te betrekken. Direct omwonenden en belangenverenigingen zijn vaak wel aanwezig bij bijeenkomsten. We maken uitnodigingen die bijvoorbeeld ook jongeren en mogelijk toekomstige bewoners oproepen om mee te denken.
• Ontdekken van de drijfveren en doorvragen om tot de kern te komen. Voor ons als ontwerper gaat het vooral om de argumenten, ideeën en ervaringen die achter een standpunt zitten. Daar vragen we stevig op door. Dat doen we in gespreksvormen waarin iedereen de ruimte krijgt om een standpunt in te brengen en vooral ook dat uit te leggen. Bijvoorbeeld door kleine flexibele gespreksvormen zoals themahoeken, inloopavonden, online enquêtes. We vragen door naar de achterliggende argumenten waarom iemand iets vindt. Het kan gaan om eerdere ervaringen, idealen of andere overwegingen die aan de basis staan van het standpunt.
• Varianten als bouwstenen voor het gesprek. We documenteren de opgehaalde argumenten, ideeën en ervaringen goed. Vervolgens maken we een analyse met een onderscheid in relevante en minder relevante argumenten. In een creatieve stap maken we een aantal ruimtelijke varianten op basis van de opbrengst.
• In gesprek en ontdekken wat wel en niet aanspreekt en waarom. We leggen de varianten voor aan betrokkenen. We vragen hen niet naar een voorkeursvariant maar naar de argumenten voor en tegen per variant. Wat spreekt wel en niet aan per variant en waarom. Niet alleen aandacht voor de tegens maar ook de argumenten voor halen we op. Meningen alleen zijn niet relevant, het gaat altijd om de argumenten daarachter. Deze worden verzameld en gedocumenteerd.
• Verwerken tot een nieuwe variant die op draagvlak kan rekenen. Op basis van de gewaardeerde onderdelen en argumenten ontwerpen we een nieuwe variant die meestal bestaat uit een integratie van onderdelen per variant die het best scoorden. We werken de voorkeursvariant uit met de opgehaalde argumenten als basis.  We lichten de uitgewerkt voorkeursvariant toe en laten zien hoe deze tot stand is gekomen op basis van de eerder opgehaalde argumenten. Zo is voor iedereen duidelijk welke keuzes zijn gemaakt en waarom.

Zo komen we van uiteenlopende, ogenschijnlijk tegengestelde standpunten tot een breed gedragen plan. Nog steeds kan het zo zijn dat niet iedereen zich erin kan vinden, maar de visie of het plan is logisch tot stand gekomen en op basis van argumenten uit te leggen en te volgen. Deze aanpak leidt tot breed gedragen plannen en visies die logisch voortvloeien uit de inbreng die is opgehaald. De totstandkoming is goed uitlegbaar en voor iedereen goed te volgen.

Benieuwd hoe onze nieuwsgierigheid jouw project kan versnellen? We horen het graag!